Son yıllarda görülme oranı giderek artan hem fizyolojik hem estetik birçok problemi beraberinde getiren hastalıklardan biri de polikistik over sendromudur.
Her 10 kadından 1’inde görülen ve üreme çağındaki kadınlarda oldukça yaygın olan bu hastalık, yumurtlama bozukluğu oluşumuna yol açarak kısırlığa da yol açabilir. Polikistik over sendromu, tedavi edilmediği durumlarda başka hastalıkları da beraberinde getirebilmektedir.
Polikistik over sendromu nedir?
Kadınlarda en sık görülen hormonal bozuklukların başında gelen polikistik over sendromu, yumurtalıklarda küçük ve iyi huylu çok sayıda kistin oluşmasıyla ortaya çıkan bir sağlık problemidir.
Aslında adında kist geçse de yumurtalıklarda bir kist yoktur. Yumurtalıklarda çok fazla küçük yumurta oluşması sebebiyle yumurtlama düzeninin bozulduğu, adet sürecinin ağrılı ve zor geçtiği bir dönemi karakterize eden bu hastalığın en büyük handikabı ise çocuk sahibi olmayı zorlaştırmasıdır.
Birçok farklı hastalığa da zemin hazırlayan polikistik over sendromu, genetik faktörlerin de önemli olduğu bir sağlık sorunudur.
Polikistik over sendromu neden olur?
Polikistik over sendromunun tam olarak neden oluştuğu bilinmese de birçok faktörün bu hastalığın ortaya çıkmasında belirleyici olduğu bilinmektedir. Bunların başında ise genetik etkenler gelmektedir. Özellikle anne ya da kız kardeşte polikistik over sendromu varsa bu hastalığın kişide görülme olasılığı daha fazladır.
Hastalıkta risk faktörü oluşturan bir diğer etken ise fazla kilodur. Obezitenin bu hastalık için uygun bir zemin hazırladığı düşünülmektedir. Çünkü fazla kilo kanda insülin hormonu düzeyinin yükselmesi neden olur buna bağlı olarak da androjen hormonu sentezi de artar.
Vücuttaki cinsiyet hormonlarında yaşanan bu dengesizlik yumurtlama düzeninin bozulmasına ve bu hastalığın ortaya çıkmasına yol açabilir.
Polikistik over sendromunun belirtileri nelerdir?
- Adet düzeninde bozulma
- Adet görememe,
- Adet dönemleri arasındaki sürenin uzaması
- Vücutta tüylenme
- Kilo artışı
- Kısırlık ve tekrarlayan düşükler
- Yüz, göğüs ve sırt bölgesinde yağlanma ve sivilce artışı
- Erkek tipi saç dökülme
- Kan basıncında yükseklik
- Horlama
- Uyku apnesi
- Rahim içi duvar kalınlaşması
- Buna bağlı olarak ileri dönemde rahim kanserine yakalanma riski
- Seste kalınlaşma
- Göğüste küçülme, şekil değişiklikleri
- Çocuk sahibi olmama.
Polikistik over sendromu nasıl teşhis edilir?
Poliskistik over sendromu teşhisi koyabilmek için öncelikle hastanın detaylı bir öyküsü çıkarılmalıdır. Buna bağlı olarak klinik bulgular ve ultrason ile tanı konulur.
Yaklaşık her 10 kadından 1’inde görüldüğü için kişilerin kendilerinde fark ettikleri bulgular sonrasında mutlaka doktora giderek bir jinekolojik muayene yaptırması önemlidir. Bu noktada genellikle hormon ve tam kan sayımı testleri yapılır.
Kandaki androjen hormonlarının seviyesi ile FSH ve LH adlı hormonların seviyelerinin tespiti bu hastalığın tanısında belirleyicidir.
Polikistik over sendromu nasıl tedavi edilir?
Birçok kadın hastalığında olduğu gibi PKOS hastalığında tedavi; hastalığın seyri, kişinin yaşına, durumuna ve beklentilerine göre değişiklik gösterir. Ama öncelikle hastanın tedavi sürecini zora sokacak faktörlerden kurtulması gerekir.
Buna göre kilo problemi varsa diyetisyen eşliğinde kilo vermelidir. Yapılan tetkikler sonucunda eğer üreme sisteminde hormonal bir bozukluk söz konusu ise kan testinde çıkan hormonsal bozukluklara göre doğum kontrol hapları veya adet düzenleyici ilaçlar verilebilir. Ayrıca hormon iğneleri ve erkeklik hormonunu düşüren antiandrojen özellikli çeşitli ilaçlar kullanılabilir.
Eğer söz konusu hastalık kişinin çocuk sahibi olmasına engel oluyorsa bu durumda yumurtlamayı sağlayan çeşitli ilaçlar tercih edilir. Yumurtalama fonksiyonu bozulan bazı kişilerde ise fonksiyonun sağlıklı bir hal alması için laparoskopik yöntemlerle yumurtalıklara yönelik cerrahi operasyonlar da yapılabilir.
