Kısırlık sorunu yaşayan çiftlerin, en çok tercih ettikleri tedavilerden biri tüp bebek tekniğidir. Kısaca bu tedavide; sperm ve yumurta hücresinin vücut dışında bir araya getirilmesi sağlanır. Klasik tüp bebek yöntemi ve geliştirilmiş mikroenjeksiyon uygulamasında, döllenme ve embriyon transferi olmak üzere iki adım uygulanır.

Döllenme; erkek üreme hücresi olan sperm ve kadın üreme hücresi olan yumurtanın birleşmesi neticesinde bebek gelişimini sağlayacak olan zigotun oluşmasını sağlar. Tüp bebek tedavisinde yumurtalıkların uyarılmasından sonra elde edilen yumurtalar, olgunlukları açısından değerlendirilir. Yalnızca olgun yumurtalar tüp bebek kapsamına alınmaktadır.

Bu aşamada kaliteli yumurta ve sperm hücreleri mikroenjeksiyon yöntemi ile birleştirilir. Mikroenjeksiyon işleminden sonra yumurtalar, vücut içi ortamın ısı, nem ve gaz oranına sahip olan rahim içi ortama benzeyen özel ortamlarda saklanır. Daha sonra mikroskop ile zigotların gelişimine bakılır ve döllenme durumu incelenir.

Mikroenjeksiyon (ICSI) işleminden sonra, döllenme başarısızlığı, hiçbir yumurtada döllenme olmaması hali de görülebilir. Bu oldukça nadir bir durumdur. Tedavi alan çiftlerin yaklaşık olarak %1-3’ünde ortaya çıkar.

Döllenme İşlemi Nasıl Gerçekleşir?

Anne adayından alınan yumurta hücreleri ile erkekten alınan sperm hücreleri, laboratuvar koşullarında döllendirilir. Bu aşama hem klasik tüp bebek hem de spermlerin doğrudan yumurtanın içine enjekte edilmesi işlemi olan mikroenjeksiyon yönteminde geçerlidir.

Sağlıklı ve döllenmeye elverişli yumurta hücrelerinin elde edilebilmesi adına ilk olarak yumurtalıkların uyarılması gerekmektedir.

Anne adayından alınan yumurta hücreleri ve baba adayından alınan spermler, embriyologlar tarafından analiz edilir ve tüp bebek tedavisi işlemi için uygun olanlar seçilir. Klasik tüp bebek tedavisinde döllenme gerçekleştirilmeden önce seçilen yumurta hücreleri ortalama olarak 4 saat özel alanlarda muhafaza edilir. Ardından baba adayından aynı gün alınan sperm hücreleri ile bir araya getirilerek spermlerin yumurta hücrelerini döllemesi için beklenir.

Klasik tüp bebek tedavisinde sperm, yumurta hücresini kendiliğinden döllemektedir. Mikroenjeksiyon işleminde ise sperm hücresi direkt olarak yumurta hücresinin içerisine enjekte edilerek döllenme işlemi tamamlanır. Sperm hareketliliğinin yetersiz olması ya da yumurta sayısının 5 veya altında olduğu durumlarda klasik tüp bebek tedavi değil, mikroenjeksiyon yöntemi uygulanır.

Yumurta Neden Döllenmez?

Mikroenjeksiyon işlemi ardından döllenme gerçekleşmeyen hastaların büyük çoğunluğunda, ya sperm parametrelerinde ağır sorunlar olmakta ya da toplanan yumurta kalitesi kötü olmaktadır. Birçok farklı faktör sebebiyle döllenme oranlarında düşüklük görülebilir ya da hiç döllenme görülmeyebilir. Bu durumlar:

• Hareketli sperm olmayan, tamamen hareketsiz spermlerle mikroenjeksiyon işlemi yapılması,
• Spermin baş bölümü olan akrozom adı verilen alanda eksiklik ya da yokluk olması halinde,
• Bazı hastalarda sperm değerlendirmesi normal ve yumurtalık rezervi iyi olduğu halde açıklanamayan döllenme başarısızlığı,
• Yumurta kalitesinin kötü olmasına bağlı olarak da döllenme başarısızlığı söz konusu olabilmektedir.